Jak wybrać odpowiednie kable rozruchowe?
Prawie każdy kierowca zetknął się lub najprawdopodobniej zetknie się z sytuacją, gdy auto nie da się uruchomić z powodu całkowitego rozładowania akumulatora. Z problemami tego typu najczęściej mamy do czynienia zimą, gdy silny mróz wychładza metalowe elementy silnika, powoduje gęstnienie oleju silnikowego, a także znacznie obniża sprawność akumulatora. By poradzić sobie z odpaleniem pojazdu, można skorzystać z pomocy innego kierowcy dysponującego sprawnym akumulatorem, niezbędne będą jednak przewody samochodowe, za pomocą których będzie można „pożyczyć” potrzebną energię. Ani uruchamianie w ten sposób pojazdu, ani sam wybór kabli rozruchowych nie jest trudne, trzeba jednak znać podstawowe zasady działania instalacji samochodowej. Przyjrzyjmy się bliżej temu, do czego auto potrzebuje najwięcej prądu i zobaczmy, jak znaleźć i podłączyć kable rozruchowe.
Dlaczego odpowiednia ilość prądu elektrycznego jest tak ważna?
Każdy samochód potrzebuje do swego działania odpowiedniej ilości prądu elektrycznego o określonych parametrach. Jest on niezbędny do funkcjonowania silnika spalinowego, w jednostkach benzynowych czy zasilanych gazem LPG zapewnia iskrę umożliwiającą zapłon mieszanki paliwa i powietrza, a w motorach diesla pozwala na rozgrzanie świec żarowych i wytworzenie temperatury potrzebnej do zapalenia się wstrzykiwanej do cylindrów ropy. Współczesne auto posiada znacznie więcej podzespołów korzystających z energii elektrycznej jest to nie tylko oświetlenie, klimatyzacja czy system multimedialny, ale także inne odbiorniki konieczne do działania poszczególnych systemów, m.in. pompa paliwa, komputer sterujący wtryskiwaczami czy czujniki kontrolujące podzespoły od silnika po wydech.
Instalacja elektryczna konieczna do prawidłowego działania auta składa się z kilku najważniejszych elementów. Są to m.in. odbiorniki pobierające prąd do wykonywania różnych zadań związanych z jazdą od pracy układu wspomagania po siłowniki opuszczające i unoszące okna, alternator, odpowiedzialny za dostarczanie prądu do zasilania wszystkich układów podczas jazdy, cewki pozwalające na zmianę prądu o niskim napięciu w wysokie, niezbędne do wytwarzania z odpowiednią częstotliwością iskry i akumulator będący magazynem energii elektrycznej koniecznej do uruchomienia pojazdu.
Akumulator, który przechowuje energię dostarczaną przez działający podczas pracy silnika alternator, w normalnych warunkach dostarcza energię niezbędną do uruchomienia jednostki napędowej. Obraca rozrusznikiem, a także podaje napięcie konieczne do pracy komputera sterującego wtryskiem i pompą paliwa i generuje iskrę lub rozgrzewa powietrze w komorze za pomocą świecy żarowej. Z upływem czasu sprawność akumulatora, a zatem jego zdolność do zbierania takiej ilości energii, która umożliwi rozruch, się obniża. Jest to zwykle związane ze zmianami składu elektrolitu i jego ubytkiem czy pogorszeniem się stanu płyt. Dodatkowym czynnikiem ograniczającym sprawność akumulatora jest niska temperatura, która zmniejsza ilość dostępnego prądu do nawet 20–30% normalnej pojemności. Przyczyną niedostatecznej ilości prądu bywa też uszkodzenie alternatora, zły naciąg paska klinowego albo zwarcie. Dość często zdarza się, że sprawny akumulator ulega rozładowaniu, gdy użytkownik zostawi włączone przez dłuższy czas światła czy inny odbiornik prądu w aucie, kiedy silnik nie pracuje.
W przypadku, gdy silnik auta nie daje się uruchomić, a podejrzewaną przyczyną tego stanu jest brak odpowiedniej ilości prądu, jedynym wyjściem jest uruchomienie auta za pomocą urządzenia rozruchowego albo „pożyczenie” energii z innego auta.
Jakie są najważniejsze parametry kabli rozruchowych i dlaczego?
Rozruch auta dzięki pobraniu prądu z innego pojazdu jest możliwy przy użyciu kabli rozruchowych. Są to przewody, które służą do połączenia instalacji elektrycznej innego auta z pojazdem, w którym rozładował się akumulator. Warto pamiętać, że prąd potrzebny do rozruchu ma stosunkowo wysokie natężenie sięgające kilkuset amperów i znacznie przekracza wartości, które są pobierane z instalacji podczas normalnej pracy silnika. Ze względu na duże zapotrzebowanie na moc rozrusznika, który musi pokonać znaczne opory, poruszając wszystkie elementy silnika oraz dostarczyć prądu o dużym natężeniu, kable rozruchowe muszą spełniać kilka ważnych warunków co do swej budowy.
Najważniejszą cechą kabli rozruchowych powinien być przekrój dobrany do potrzebnego dla uruchomienia silnika natężenia prądu. Będzie ono tym większe im wyższa pojemność silnika, a zatem zapotrzebowanie rozrusznika na moc. Istotny będzie też rodzaj silnika – w jednostce dieslowskiej prąd musi też rozgrzać świece żarowe podnoszące temperaturę powietrza trafiającego do cylindrów. Nie wolno zapominać, że opór rośnie wraz ze wzrostem długości przewodu, a zatem efektywność przekazywania napięcia spada tym bardziej, im dłuższy będzie kabel. Dla wyrównania strat przewody o większej długości muszą być zarazem grubsze.
Przyjmuje się, że do uruchomienia silnika benzynowego o niedużej pojemności i niewielkiej odległości, na jaką będzie przesyłany prąd, wystarczy kabel o średnicy 16 mm kw., który poradzi sobie z zapotrzebowaniem rzędu 200–300 amperów. W jednostkach, których zapotrzebowanie jest większe i wynosi około 400–600 amperów bezpieczniej będzie zastosować przewody o przekroju przynajmniej 25 mm kw. Jeśli uruchamiany ma być silnik diesla o dużej pojemności i zapotrzebowaniu około 600–900 amperów kable powinny mieć co najmniej 35 mm kw. Trzeba pamiętać, że kiedy mowa o średnicy przewodu chodzi tu o wymiary jego żyły, a nie otaczającej ją izolacji.
Grubość kabli wiąże się nie tylko ze zdolnością do przekazywania prądu o wysokim natężeniu, ale również z powstającą w trakcie przesyłu wysoką temperaturą. Kable wykonane ze zbyt cienkich przewodów mogą w takiej sytuacji ulec stopieniu.
Jak korzystać z kabli rozruchowych?
Sam dobór kabli rozruchowych to jedynie pierwszy element uruchomienia auta. Niezbędne będzie jeszcze znalezienie odpowiedniego „źródła”, z którego będzie można pobrać prąd. Warto pamiętać, że kluczowe jest wybranie auta o podobnym lub wyższym zapotrzebowaniu na moc. Ponieważ ciężko ocenić parametry akumulatora bez odczytania znajdujących się na nim oznaczeń najprościej będzie poszukać auta z dużym silnikiem diesla.
Dla bezpiecznego dla instalacji elektrycznej aut oraz znajdujących się w pobliżu osób ważne będzie przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa. Oba auta powinny być ustawione na tyle blisko siebie, by ich akumulatory znalazły się w zasięgu kabli. Silnik samochodu użyczającego prądu powinien być uruchomiony i pracować na wolnych obrotach. Pierwszym krokiem będzie podłączenie jednego krokodylka czerwonego przewodu do „+” jego akumulatora, a drugiego do „+” akumulatora pojazdu, który ma być uruchomiony. Następnie jeden krokodylek czarnego przewodu należy podłączyć do „–” akumulatora „dawcy”, a drugi do masy samochodu „biorcy”. Dobrym miejscem jest np. ucho służące do zaczepiania silnika przy montażu. Jeśli ciężko znaleźć niepomalowany element metalowy lub jest on poza zasięgiem przewodu, kabel można podłączyć do „–” akumulatora w uruchamianym aucie.
Po połączeniu kabli najlepiej odczekać kilka minut, by akumulator „biorcy” zdążył się nieco naładować. Zmniejszy to nieco pobór prądu z instalacji auta dawcy. Po chwili można będzie podjąć próbę uruchomienia auta. Kiedy silnik zacznie pracować, należy odpiąć czarny przewód od akumulatora „dawcy”, a następnie przewód czerwony. Podczas odpinania kabli należy uważać, by końcówki podłączonych przewodów nie zetknęły się ze sobą ani z żadnym innym metalowym elementem.
